Osobliwości Mazowieckiego Parku Krajobrazowego: drapieżne liście okrągłolistnej rosiczki

Rosiczki, jak powszechnie wiadomo, są owadożernymi roślinami, występującymi na wszystkich kontynentach oprócz Antarktydy. Lecz wraz z przemieszczaniem się w kierunku północnym ich różnorodność maleje. Stąd są stosunkowo nieliczne na półkuli północnej. W Polsce możemy spotkać trzy gatunki, które preferują środowiska okresowo wilgotne i ubogie w substancje odżywcze i mineralne, dlatego najłatwiej spotkać rosiczki na torfowiskach, których na Mazowszu nie brakuje.

Torfowiska to siedliska o podłożu kwaśnym, ubogim i przynajmniej okresowo wilgotnym. Rosiczki są raczej światłolubne, więc najłatwiej spotkać te rośliny na torfowiskach mszarnych, pokrytych przez mech torfowiec. Adaptacją rosiczek to tego trudnego środowiska jest ich drapieżnictwo. Służą do tego liście pułapkowe, które wabią owady. Liście rosiczki wabią ofiary błyszczącymi kroplami lepkiej cieczy, która jest wydzielana przez maczugowate włoski porastające górną powierzchnię i brzegi liści. Połyskujące krople wyglądają jak rosa i krople nektaru. Gdy ofiara usiądzie na ich liściach wpada w śmiertelną pułapkę. Następnie owad, po znalezieniu się na liściu, jest unieruchamiany przez lepką substancję wydzielaną przez gruczoły. Liść się zamyka, owad traci dostęp do powietrza i zaczynają być wydzielane substancje trawienne, które zaczynają rozpuszczać ciało owada, które zmienia się w pożywny płyn, wchłaniany następnie przez gruczoły znajdujące się na liściu. Bagna mają odczyn kwaśny, więc rosiczki polując na owady uzupełniają braki w diecie o związki mineralne takie jak potas, azot i fosfor.

Rosiczki jako rośliny okrytonasienne rozwijają się za pomocą innych wyspecjalizowanych liści, czyli kwiatów. Rosiczki kwitną w okresie letnim (od lipca do sierpnia). Kwiaty otwierają się przed południem i zamykają późnym popołudniem. Na ogół jednak kwiaty rosiczek zapylane są przez owady. Zapach je wabiący wydzielany jest przez pyłek i u nielicznych tylko gatunków jest on wyczuwalny dla człowieka. Zapylaczami są bardzo różnorodne owady, głównie: błonkoskrzydłe (zwłaszcza smuklikowate), czy muchówki (zwłaszcza bzygowate). Dla różnych gatunków rosiczek potwierdzono, że owady zapylające rzadko są ich ofiarami. Dlatego drapieżnictwo to nie jedyna relacja z owadami. Z zapylaczami rosiczki żyją w symbiozie.

Rosiczki przybyły z Południa, gdy klimat Środkowej Europy po ustąpieniu lądolodu zaczął ocieplać się, sucha i zimna stepotundra ustąpiła, a ekosystemy zaczęły ewoluować w kierunku zbliżonym do współczesnego. Dla rosiczek klimat Europy nie jest optymalny. Większe zróżnicowanie rosiczek zamieszkujących południowe obszary potwierdza, że rośliny te z trudem znajdują habitaty dogodne do zasiedlenia na naszej szerokości geograficznej. W Polsce rosiczki znajdują się pod ścisłą ochroną gatunkową, już od 1946 r.

1_DSC04754_mjpg2_DSC04629_mjpg3_DSC04774_mjpg4_DSC04769_mjpg5_DSC04811_mjpg